WHAT'S NEW?
Loading...

Làm sao để burn ra format DVD-AVCHD

Phương pháp lưu trữ phim HD theo dạng đóng gói búp bê Matroska (file .mkv) trong ổ cứng và chơi trên HTPC mình thấy trên đây khá phổ biến. Mình đang tổng hợp từ một số nguồn và xin trình bày cách lưu phim HD trên đĩa DVD và phát lại trên các thiết bị chuẩn Blu-ray. Phương pháp này có những thuận lợi:

* Đĩa phim DVD là khái niệm phổ thông, không ai xa lạ.
* Giá đĩa DVD ghi rẽ.
* Do phải tương thích ngược nên các đầu đọc Blu-ray hiện nay đều đọc được DVD.

Bài này giới thiệu về cách lưu phim HD theo trên các đĩa DVD thông thường sao cho có thể phát lại chúng trên PC dùng các phần mềm như CyberLink PowerDVD hay phát trên mọi thiết bị Blu-ray phổ thông như Sony PlayStation 3 (PS3), Xbox 360, …

Nội dung bài viết dự kiến gồm các phần:

1. Một ít về kỹ thuật
2. Hướng dẫn tạo đĩa AVCHD
3. Hướng dẫn tạo đĩa AVCHD từ file .mkv (+ .srt)
4. Hướng dẫn tạo đĩa BD-5/BD-9 từ file .mkv (+ .srt)


Mong sự đóng góp và điều chỉnh của mọi người!

1. Một ít về kỹ thuật
Đương nhiên lưu phim HD trên đĩa Blu-ray là tốt nhất, nhưng hiện nay loại đĩa này và đầu đọc nó chưa phổ biến, giá cả còn khá đắt. Trong khi chờ đợi điều này thay đổi trong tương lai, ta có giải pháp trung gian – đó là tạo nội dung Blu-ray trên nền DVD hay thậm chí trên CD.

Trước hết ta có thể hiểu thuật ngữ “định dạng” ở hai cấp độ: định dạng vật lý và định dạng luận lý.

Đĩa Blu-ray phải đọc bằng tia laser xanh, trong khi đĩa DVD lại đọc bằng tia laser đỏ do vậy bắt buộc phải có đầu đọc khác nhau để đọc định dạng vật lý.
Định dạng luận lý của DVD hay Blu-ray gồm kiểu hệ thống file và tổ chức thư mục:
- DVD:
o Hệ thống file ISO9660 hay Joliet.
o Chứa các thư mục: AUDIO_TS, VIDEO_TS, …
-Blu-ray:
o Hệ thống file UDF 2.5.
o Chứa các thư mục: BDMV, CERTIFICATE, …

May mắn là phần mềm chơi đĩa chỉ làm việc trên định dạng luận lý, còn định dạng vật lý thì giao cho Device Driver làm việc. Như vậy về nguyên tắc ta chỉ cần định dạng DVD bắt chước theo định dạng Blu-ray là OK (đương nhiên về dung lượng thì không bằng).

Một số định dạng đĩa mà mình biết: AVCHD, AVCREC, BD-5/BD-9, EVD, FVD.
Sau phần này mình sẽ hướng dẫn cách tạo đĩa AVCHD và BD-5/BD-9 là hai định dạng có thể phát trên PowerDVD, PS3, ... Cách tạo đĩa AVCHD đơn giản hơn nhưng không hỗ trợ đầy đủ như BD-5/BD-9.

1.1. AVCHD (Advanced Video Codec High Definition)

Do Panasonic và Sony đề xuất năm 2006 nhằm định dạng các phương tiện lưu trữ không phải tape (như DVD, ổ cứng, thẻ nhớ) trong các camera HD. AVCHD được hỗ trợ bởi nhiều hãng ủng hộ Blu-ray.

Định dạng AVCHD hỗ trợ cả SD và HD:

* Chuẩn hình: AVC
* Chuẩn tiếng: Dolby AC-3 (đến 5.1 kênh) hay Linear PCM (đến 7.1 kênh)
* Độ phân giải: 1080i, 1080p, 720p
* Hỗ trợ menu, trình diễn side và phụ đề.
* Hệ thống file: UDF 2.5
* Cấu trúc thư mục: tương tự như Blu-ray

Điểm hữu dụng của AVCHD là có thể ghi vào đĩa DVD và chơi trên hần hết các đầu phát Blu-ray.
Số lượng đầu phát Blu-ray hỗ trợ AVCHD không phải ít, bao gồm các sản phẩm của Sony, Panasonic và các phần mềm trên PC như PowerDVD, WinDVD, Nero ShowTime, ...
Tuy nhiên hiện nay một số sản phẩm mới của Sam sung, PowerDVD 8 không còn hỗ trợ AVCHD nữa.

1.2. AVCREC

Đây mới là định dạng chính thức để lưu trữ nội dung HD (Blu-ray) trên DVD, nhằm đáp ứng nhu cầu lưu trữ các chương trình truyền hình, đoạn phim ngắn hay vì lý do kinh tế.

Định dạng này mới ra năm 2007, cũng dùng chuẩn hình là AVC. Tuy nhiên thông tin về nó hơi khó tìm, hình như PowerDVD cũng có hỗ trợ.

1.3. BD-5 / BD-9:

Khái niệm này mình tìm thấy trên một diễn đàn, đại khái là loại đĩa DVD nhái Blu-ray chứ không phải là một định dạng chính thức như AVCHD, AVCREC.

Khả năng nhái rất cao:

* Chuẩn hình: AVC, VC-1, MPEG-2
* Chuẩn tiếng: Dolby Digital, DTS 1,5 Mbps, PCM 27 Mbps, Dolby Digital + 1,7Mbps, DTS-HD 6 Mbps, TrueHD 18 Mbps, DTS-HD MA 24,5 Mbps
* Cho phép nhiều audio track
* Cho phép phụ đề.
* Maximum video bitrate: 40 Mbps
* Hệ thống file: UDF 2.5

BD-5 là tên gọi của nó nếu lưu trên đĩa DVD một mặt. Tương tự gọi là BD-9 nếu lưu trên DVD hai mặt.

1.4. EVD (Enhanced Versatile Disc)

Chuẩn này của Trung Quốc, ra mắt năm 2003 nhưng hình như sau đó không thành công lắm. EVD dùng chuẩn hình, chuẩn tiếng riêng để giảm chi phí bản quyền:

* Kích thước: đĩa DVD 120mm
* Độ phân giải: 1080i, 720p, SD
* Chuẩn hình: On2 VP5 / VP6
* Chuẩn tiếng: EAC 2.0
* Hệ thống file: ISO9660/Joliet

Tuy nhiên chuẩn này không liên quan đến Blu-ray. Mình nhắc đến vì nó cũng là một phương pháp lưu phim HD trên DVD thông thường.

1.5. FVD (Forward Versatile Disc)

Chuẩn này của Đài Loan, ra mắt chính thức năm 2005, cũng cùng lý do như EVD và còn nhằm cạnh tranh với EVD. Đặc biệt đĩa FVD có thể định dạng dung lượng cao hơn DVD thường một chút.

* Kích thước: đĩa DVD 120mm
* Độ phân giải: 1080i, 720p, SD
* Chuẩn hình: Microsoft WMV-9
* Chuẩn tiếng: Microsoft WMA, LPCM, Dolby AC-3
* Hệ thống file: UDF 1.02

Tuy nhiên chuẩn này không liên quan đến Blu-ray. Mình nhắc đến vì nó cũng là một phương pháp lưu phim HD trên DVD thông thường.

2. Hướng dẫn tạo đĩa AVCHD
Giả sử ta có một file HD phimdemo.wmv dung lượng 1GB. Ta cần tạo đĩa AVCHD lưu trữ phim này. Các bước tiến hành như sau:

* Mã hóa phim phimdemo.wmv sang cấu trúc AVCHD.
* Ghi nội dung này thành file ảnh DVD.
* Ghi file ảnh DVD ra đĩa.

Lưu ý là có thể ghi nội dung AVCHD trực tiếp ra DVD mà không qua file ảnh trung gian. Ở đây mình hướng dẫn làm file ảnh luôn để sau này ghi được ra nhiều DVD mà không cần mã hóa lại mất thời gian.

2.1. Chuẩn bị và cài đặt phần mềm

* Phần mềm tạo đĩa AVCHD: Nero Vision
* Một hoặc nhiều đĩa DVD (các loại) tùy theo dung lượng thư mục AVCHD do Nero Vision tạo ra.
* Phần mềm ghi đĩa: ImgBurn. Tải về.
* UDF Driver dùng để đọc hệ thống file UDF:
* o Trên Windows XP: phải cài Toshiba UDF Driver v2.5. Tải về.
* o Trên Windows Vista: đã có sẵn
* Phần mềm xem phim (để phát lại đĩa AVCHD): CyberLink PowerDVD 7.3.2605 Ultra, hay WinDVD 9 Plus, hay Nero ShowTime 4.

Lưu ý để cài UDF Driver, giải nén file trên vào một thư mục tạm nào đó, click mouse phải vào file .inf và chọn "install". Sau đó khởi động lại máy.
Khi cài CyberLink PowerDVD, lưu ý chỉ có bản 7.3 Ultra build 3307 trở xuống mới hỗ trợ AVCHD playback, còn PowerDVD 8 chỉ hỗ trợ Plu-ray playback chứ không còn hỗ trợ AVCHD nữa. Mặt khác các bản Trial cũng không có hỗ trợ AVCHD/Blu-ray, khi đó cần nhập số serial vào để nâng cấp thành bản Ultra.

2.2. Tạo nội dung đĩa phim AVCHD
Mở chương trình Nero Vision, chọn mục tạo đĩa AVCHD:


Sau đó Add file phim cần đưa vào (phimdemo.wmv):


Góc dưới bên phải mặc định là đĩa DVD (một mặt). Nếu cần làm trên đĩa DVD hai mặt thì ta chọn DVD-9, cần làm trên DVD mini (80mm) thì chọn DVD-1.
Nếu cần thiết lập thêm thì nhấn nút “More”, trong đó có mục tạo chương tự động “Create chapters automatically”, chọn chế độ NTSC/PAL, định dạng âm thanh là AC-3 hay PCM, … Ngoài ra Nero Vision còn cho phép biên tập, ghép các file phim trong phần này.
Nhấn Next sẽ qua phần thiết kế menu:


Tiếp tục Next sẽ qua chọn nơi lưu trữ nội dung AVCHD:


Nhấn “Write to Hard Disk Folder”, chọn thư mục cần lưu (giả sử D:\Video) rồi nhấn Write. Nếu muốn lưu trực tiếp ra DVD thì chọn “Burn To”, tuy nhiên như đã nói ta chọn phương án tạo file ảnh DVD để sau này burn ra nhiều DVD cho tiện.


Tới đây là phần lâu nhất vì phải đợi Nero Vision mã hóa AVC cho từng frame của phim phimdemo.wmv. Ta có thể chọn độ ưu tiên (Priority) cao hơn để máy thực hiện nhanh hơn một chút.

Sau khi xong, ta có một thư mục AVCHD, trong đó chứa thư mục BDMV là cái cần ưu vào DVD. Nội dung thư mục BDMV như sau:


Từ đây có thể thử play thư mục này trên PowerDVD Ultra hay WinDVD 9 Plus. Tuy nhiên cần chỉnh lại tên một số file để có thể play đúng trên PS3 (nếu không chọn “Write to Harddisk Folder” mà “Burn to” ra DVD luôn trên Nero Vision thì không gặp lỗi này):

INDEX.BDM -> index.bdmv
MOVIEOBJ.BDM -> MovieObject.bdmv
*.MPL -> *.mpls
*.CPI -> *.clpi
*.MTS -> *.m2ts

Kiểm tra và đổi tên các file trên ở tất cả các thu mục con bên trong BDMV. Thư mục BDMV sau khi đổi tên các file:


2.3. Chuyển nội dung AVCHD thành file ảnh DVD
Mở chương trình ImgBurn, chọn mục “Create image from files/folders”:


Sau đó chọn “Source” là thư mục D:\Video\AVCHD\BDMV đã tạo ở trên và “Destination” là nơi lưu và tên file ảnh sau khi tạo.
Trong phần “Option”, chọn loại hệ thống file là UDF 2.5:


Có thể điền thêm “Labels” cho đĩa. Sau đó nhấn vào hình ảnh “Build” ở góc trái bên dưới để tạo file ảnh.

2.4. Ghi file ảnh DVD ra đĩa
Mở chương trình ImgBurn, chọn mục “Write image file to disc”:


Đưa đĩa DVD vào ổ ghi. Sau đó chọn “Source” là file phimdemo.iso đã tạo ở trên rồi nhấn “Write”. Ghi với tốc độ 4x hay thấp hơn để tăng tính tương thích.

2.5. Thử nghiệm
Có 2 cách thử: nên dùng 1 đĩa DVD-RW để phòng khi làm đi làm lại. Còn không có ổ ghi thì tạo ổ đĩa DVD ảo bằng Alcohol 120% rồi mount file ảnh phimdemo.iso đã làm ở trên vào ổ đĩa ảo đó.

PC:

* Pentium 4 3GHz, 1GB DDRAM, VGA 256MB (no hardware acceleration)
* DVD Writer: Asus 1608P
* PowerDVD 7.3 Ultra, WinDVD 9 Plus, Nero ShowTime 4

Input:

* Phim: LG.Demo.720p.wmv (631 MB, 12 phút)


Thời gian:

* 1 tiếng convert với Nero Vision


Output:

* File ảnh phimdemo.iso (1GB)
* Burn ra DVD


Playback trên PC vừa rồi: CPU bận 50 - 60%, hình/tiếng OK

* CyberLink PowerDVD 7.3 Ultra: bản 7.3 build 2605 test thấy OK
* CyberLink PowerDVD 8 Ultra: báo lỗi "unsupported format" --> đúng là version 8 đã không support AVCHD nữa.
* WinDVD 9 Plus, Nero ShowTime 4 (Nero 8): OK


- Trên PS3: mình không có máy để thử, phiền bác nào confirm dùm.

3. Tạo đĩa AVCHD từ file phim .mkv (+ .srt):
Phần trước mình trình bày cách làm đĩa AVCHD từ file video HD thông thường như .wmv, .mpg, ... với Nero Vision. Phần này là hướng dẫn tạo đĩa AVCHD từ file Matroska (.mkv) với phần mềm tsMuxeR (miễn phí nhưng chuyên nghiệp và dễ dùng). tsMuxeR cho phép tách các track hình / tiếng / phụ đề từ file .mkv, ngoài ra còn cho phép load thêm các file phụ đề ngoài (file .srt và .sup). Sau đó kết hợp lại tạo cấu trúc thư mục Blu-ray. Việc còn lại là dùng ImgBurn để ghi ra DVD.

Tuy nhiên như đã nói, AVCHD chỉ hỗ trợ video chuẩn AVC và audio AC3 / LPCM. Trường hợp file .mkv đã dùng chuẩn hình AVC sẵn rồi thì tsMuxeR không cần re-encode lại nữa nên sẽ không mất thời gian như Nero Vision.

3.1. Chuẩn bị

* Phần mềm tsMuxeR phiên bản 1.8.4 trở lên. Tải về.
* File phim .mkv
* File phụ đề .srt
* Đĩa DVD
* Phần mềm ghi đĩa: ImgBurn (xem phần 2.1)
* Phần mềm chỉnh sửa phụ đề Subtitle Processor (nếu cần). Tải cả Subtitle Processor và Help files về.

Sau khi tải tsMuxeR về, không cần cài mà giải nén 2 file tsMuxeR.exe và tsMuxerGUI.exe vào một thư mục nào đó, sau đó chạy file tsMuxerGUI.exe.
Tương tự, tải Subtitle Process về, không cần cài mà chỉ cần giải nén vào thư mục nào đó và chạy.

3.2. Tạo nội dung đĩa phim AVCHD
Chạy file tsMuxerGUI.exe để mở chương trình tsMuxeR. Sau đó nhấn nút "Add" vào file phim .mkv và file phụ đề .srt tương ứng (nếu có).
tsMuxeR sẽ tự động phân tích các track video, audio và subtitle (phụ đề) và liệt kê ra trong phần "Tracks" bên dưới:

* Dòng đầu là hình (video), ví dụ codec là H.264.
* Dòng thứ hai là tiếng (audio), ví dụ codec là AC3.
* Dòng thứ ba là phụ đề (subtitle), ví dụ codec là SRT.

Lưu ý nếu file .mkv đã có tích hợp sẵn phụ đề thì không cần tìm và add thêm file phụ đề cho nó nữa. Ví dụ mình add vào 2 file .mkv và .srt sau đây vào tsMuxeR:

* The.Prince.of.Egypt.1998.720p.HDTV.DD5.1.x264-PerfectionHD.mkv
* The.Prince.of.Egypt.1998.720p.HDTV.DD5.1.x264-PerfectionHD.eng.srt



Thông số của mỗi track được thiết lập trong phần "General track options" bên dưới. Ta cần thiết lập:

* Nếu "Change level" của track video lớn hơn 4.1 thì chỉnh lại chỉ còn 4.1 (nó liên quan đến khả năng của một số player như PS3, để cao quá không giải mã nổi).
* Kiểm tra và chọn đúng "Language" cho cả track audio và subtitle.
* Trường hợp xem phim với file mkv và srt này mà thấy phụ đề không khớp với tiếng nói thì chỉnh độ trễ ước chừng trong ô "Delay (in ms)" của track phụ đề (nếu tiếng đi trước phụ đề hay hình thì chỉnh Delay cho tiếng).



Trong phần "Output" chọn "Create Blu-ray disc" và chọn thư mục cần lưu:


Click vào tab "Subtitles", chọn kiểu chữ phụ đề cho dễ nhìn:
- Font: Arial
- Size: 40 or 45 pixels for 720p, 60 pixels for 1080p
- Bottom offset: 30 pixels ofr 720p, 40 pixels for 1080p


Nếu cần tạo các chương (chapters) cho bộ phim thì chỉnh trong tab "Blu-ray":


Nếu phim vượt quá dung lượng DVD thì cắt ra vài phần để ghi ra các DVD. Chức năng này nằm trong tab "Split & cut":


Sau đó nhấn nút "Start muxing" để tsMuxeR tạo cấu trúc đĩa AVCHD.


3.3. Chuyển nội dung AVCHD thành file ảnh DVD
Xin xem phần 2.3.

Lưu ý cần ghi cả hai thư mục BDMV và CERTIFICATE (trong ImgBurn chỉ chọn thư mục cha chứa hai thư mục trên).

3.4. Ghi file ảnh DVD ra đĩa
Xin xem phần 2.4.

3.5. Một số vấn đề
Trong quá trình muxing, mình gặp lỗi sau "Not enought RLE buffer for encoding picture (RLE line length > width + 16)" làm tsMuxeR dừng giữa chừng. Nguyên nhân do file phụ đề .srt mình add vào bị lỗi "một số dòng chữ quá dài" khiến nó không hiển thị đủ trên khung hình. Khi đó mình mở file .srt này bằng Subtitle Processor, dòng nào bị lỗi này (in đỏ) thì Enter tách thành 2 dòng.
Sau đó muxing lại thì OK.

3.6. Thử nghiệm
PC:

* Pentium 4 3GHz, 1GB DDRAM, VGA 256MB (no hardware acceleration)
* DVD Writer: Asus 1608P

Input:

* Phim: The.Prince.of.Egypt.1998.720p.HDTV.DD5.1.x264-PerfectionHD.mkv (2.64 GB, 1h34')
* Phụ đề tiếng Anh: The.Prince.of.Egypt.1998.720p.HDTV.DD5.1.x264-PerfectionHD.eng.srt
* Phụ đề tiếng Hoa: The.Prince.of.Egypt.1998.720p.HDTV.DD5.1.x264-PerfectionHD.chs.srt

Thời gian:
- 3 phút muxing


Output:

* File ảnh The.Prince.of.Egypt.1998.720p.iso (2.82 GB)
* Burn ra 1 DVD.


Playback trên PC vừa rồi:

* PowerDVD 8 Ultra: OK --> tuy là đĩa AVCHD nhưng tsMuxeR tạo ra cấu trúc thư mục giống như Blu-ray nên lừa được PowerDVD 8 ?.
* PowerDVD 7.3 Ultra: OK
* WinDVD 9 Plus, Nero ShowTime: OK


- Phát lại trên PS3: cần bác nào confirm.

(Còn tiếp…)

Tham khảo:

* AVCHD from Wikipedia
* Nero Vision 5 AVCHD Authoring Guide
* MKV to BD Guide
* Create AVCHD discs with subtitles using tsMuxeR
* Quick Blu-ray content (BD, BD-5 and BD-9) authoring guide (PS3+PowerDVD)

http://hdvietnam.com/diendan/showthread.php?t=2005&highlight=playstation+3
http://www.vn-zoom.com/f264/sony-vegas-movie-studio-hd-platinum-v10-0-build-179-a-619887.html
http://ugotfile.com/file/1590501/Sony.Vegas.Movie.Studio.HD.Platinum.v10.0.Build.179.rar?rid=103455
http://www.fileserve.com/file/bDQCNBd/Sony.Vegas.Movie.Studio.HD.Platinum.v10.0.Build.179.rar
http://sohoa.vnexpress.net/SH/Chuyen-gia/2006/07/3B9AE367/
http://www.hdvietnam.com/diendan/showthread.php?t=72030 karaoke

Your Yahoo! Mail account is no longer active

Why is my account inactive?

Yahoo! Mail deactivated your mail account because:

* You have not logged into your mail account during the past four months; or
* You have requested that Yahoo! Mail deactivate your account.

What does this mean?

* All email messages, folders, attachments and preferences have been deleted and cannot be recovered.
* All messages sent to gamevn9@yahoo.com are being returned to the sender.
* You can still use your Yahoo! ID to access other registered services on Yahoo!.

To reactivate your account, please choose one of the following options:
Reactivate and protect my Yahoo! Mail account in the future
I don't want to risk losing important messages and contact information stored in my mail account. I would like to subscribe to Yahoo! Mail Plus so that my account will not be deactivated again in the future if I don't use it for four months.

Reactivate my account without protection
I know that my account will be deactivated again in the future if I do not log in for a four-month period. I understand that I will risk losing valuable email messages and other important information.

List Mua Ban Do Go

HEMNES
Daybed frame with 3 drawers

$399.00

Product dimensions
Length: 78 3/4 "
Width: 41 "
Height: 33 7/8 "
Mattress length: 74 1/2 "
Mattress width: 38 1/4 "

Length: 200 cm
Width: 104 cm
Height: 86 cm
Mattress length: 189 cm
Mattress width: 97 cm
http://www.ikea.com/us/en/catalog/products/30080316

Di Kem Voi
SULTAN FLORVÅG
Foam mattress
Twin
Sultan Florvag Foam (103x30x30cm) Article number 00139752-Aisle 2-Bin 34
99usd
http://www.ikea.com/us/en/catalog/products/00139752

JAREN
Spring mattress

$79.99


designer:
IKEA of Sweden
Product dimensions
Length: 74 3/8 "
Width: 38 1/4 "
Thickness: 3 7/8 "

Length: 189 cm
Width: 97 cm
Thickness: 10 cm
http://www.ikea.com/us/en/catalog/products/10123703


EKBY TONY/ EKBY BJÄRNUM
Wall shelf
$24.99
Product dimensions
Length: 31 1/8 "
Depth: 7 1/2 "

Length: 79 cm
Depth: 19 cm
http://www.ikea.com/us/en/catalog/products/10136135


EKBY BJÄRNUM
Bracket
$15.00 / 2 pack

Product dimensions
Width: 1 ¼ "
Depth: 11 "
Height: 4 ¾ "
Package quantity: 2 pack

Width: 3 cm
Depth: 28 cm
Height: 12 cm
Package quantity: 2 pack


EKBY BJÄRNUM
Bracket
$10.00 / 2 pack
Article number 90136136

http://www.ikea.com/us/en/catalog/products/10136135

EKBY JÄRPEN
Shelf
$9.99
White (79x19cm) Article number 900.569.88 -Aisle
http://www.ikea.com/us/en/catalog/products/90056988

Shoehorn
$0.99
Product dimensions
Length: 23 5/8 "Width: 2 "Depth: 2 "Length: 60 cmWidth: 5 cmDepth: 5 cm
http://www.ikea.com/us/en/catalog/products/00064662

electronic cigarette by BLUE
Only $59.95
http://www.blucigs.com/home

8" Refillable Utility LighterCase Pack 1 - 40ct Side Wingalso available in 6 / 6'shttp://www.dmimportsltd.com/lighters.htmDM Imports, Ltd.718 Adams Street, Ste. ACarmel, IN 46032Tel: (800) 655-5137Fax: (317) 575-1770For answers to any questions you may have, please email us at david@dmimportsltd.com3.22 usd+10%tax at Walmart

Masstress 139 usd no tax at Furniture Outlet tra gia con 120 usd